(Vietnam Logistics Review) Năng lực cạnh tranh của VN so với các nước trong khu vực đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Trong bối cảnh đó, Maersk Line nhận thấy việc tập trung cải thiện năng suất sản xuất thông qua ứng dụng các giải pháp về thương mại điện tử là phương án cần thiết.

NHỮNG THÁCH THỨC VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH

Theo kết quả Báo cáo Thương mại lần đầu năm 2014 mà Công ty Maersk Line công bố thì, triển vọng tăng trưởng của VN vẫn giữ ở mức khiêm tốn bên cạnh những thách thức cạnh tranh với các nước trong khu vực, theo đó nền kinh tế VN dự báo sẽ tăng trưởng 5,5% so với mức tăng 5,4% vào năm 2013. Tăng trưởng GDP của VN năm 201 được dự báo đạt 5,5%, thấp hơn so với Philippines, Campuchia, Lào và Myanmar. Chi phí hậu cần của VN chiếm tới 25% GDP, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực (Trung Quốc 18%; Indonesia 27%; Malaysia 13%; Thái Lan 20% Nhật 11%; Hàn Quốc 16%; Singapore 8%). Theo Báo cáo này, ước tính các công ty vận tải ở VN chi khoảng 100 triệu USD/năm cho các khoản phí liên quan đến việc chậm thông quan cho hàng hóa XNK, va dự đoán sẽ tăng đến 180 triệu USD/năm cho đến năm 2020.

Bà Bích chia sẻ: “Một trong những nguyên nhân khiến chi phí hoạt động của DN tăng trong khi năng suất giảm là các quy định vẫn còn chưa rõ ràng và có thể diễn giải theo nhiều cách khác nhau”. Hơn nữa, những hàng hóa xuất khẩu của VN phần nhiều là những mặt hàng có giá trị gia tăng thấp, đòi hỏi nhiều nhân công lao động tham gia vào sản xuất thay vì sử dụng công nghệ. Việc thiếu hụt các ngành công nghiệp phụ trợ khiến cho nhà sản xuất phải phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Như vậy nền kinh tế VN sẽ rất dễ bị tổn thương bởi những biến động của giá cả quốc tế, kể cả những tác động ngoại biên.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Bích, Tổng Giám đốc Maersk Line Vietnam & Cambodia cho biết: Mức tăng trưởng hàng hóa trong quý 1 năm nay phản ánh đúng tình hình cán cân thương mại VN. Hoạt động kinh tế nội địa vẫn còn gặp nhiều khó khăn do quá trình tái cấu trúc các doanh nghiệp nhà nước và khối ngân hàng diễn ra chậm hơn mong đợi. Tuy vậy, các hoạt động kinh tế chủ lực của VN bao gồm ngành sản xuất công nghiệp và gia công vẫn đang phát triển vững mạnh”.

LẠC QUAN CỦA NÊN KINH TẾ VN

Mặc dù gặp trở ngại với mức đầu tư trực tiếp nước ngoài giảm, VN vẫn duy trì được nền kinh tế vĩ mô ổn định, mức tăng lạm phát nằm trong chỉ tiêu đề ra là 7%, tỷ giá hối đoái ổn định, và kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng mạnh.

Theo thống kê nội bộ của Maersk Line, quý 1.2014, lượng container XNK giữa VN và các nước châu Âu phát triển mạnh. Lượng hàng hóa xuất khẩu sang châu Âu tăng 19%, nhập khẩu tăng 34% so với cùng kỳ năm trước…

Cũng theo MCC Transport, các nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn tiếp tục là các đối tác thương mại của lực của VN. Theo ông Albert Van Rensburg, Tổng Giám đốc MCC Transport Vietnam & Cambodia, MCC Transport rất phấn khởi với mức tăng trưởng mạnh của thị trường XNK. Trước áp lực giá cước hàng hải liên tục giảm, chúng tôi vẫn duy trì được mức tăng trưởng hàng năm nhờ phát triển những tuyến vận tải mang lại lợi nhuận…”. Trong quý 1.2014, mức xuất khẩu từ VN của MCC Transport tăng khoảng 8% so với những năm trước.

Ngoài ngành sản xuất công nghiệp và gia công vẫn đang phát triển mạnh, thì cơ hội thông qua các Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) và các Hiệp định thương mại tự do (FTAs).

VAI TRÒ CỦA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

Tuy nhiên, cho dù mức thặng dư mậu dịch và lĩnh vực sản xuất của VN đạt tăng trưởng đáng tự hào, thì năng lực cạnh tranh của quốc gia lại đang trên đà suy giảm so với khu vực. Và trong bối cảnh dài hạn, VN sẽ phải tiếp tục đối mặt với những hạn chế và trở ngại năng lực toàn cầu. Mặc dù VN vẫn đang hưởng lợi từ nguồn lao động trẻ nên có lợi thế cạnh tranh về chi phí lao động. Nhưng quan trọng nhất vẫn là tăng hiệu suất lao động để thuyết phục thêm nhiều nhà đầu tư vào VN. Và một trong những biện pháp để cải thiện năng suất là thương mại điện tử. Bà Ngọc Bích cho biết thêm.

Mới đây, Maersk Line đã thực hiện một cuộc khảo sát khách hàng tại VN, thì 7/10 khách hàng được hỏi về vai trò của thương mại điện tử, cho rằng thương mại điện tử đóng vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh.

Bà Ngọc Bích cho biết thêm: Giải pháp điện tử giúp tiết kiệm thời gian làm việc, giảm bớt sai sót và giảm thiểu hoặc thậm chí là cắt bỏ được chi phí phát sinh do những sai sót trong chứng từ. Dịch vụ đồng nhất và và các quy trình minh bạch từ thương mại điện tử sẽ mang lại nhiều lợi ích cho các nhà xuất nhập khẩu. Việc tăng cường giá trị gia tăng của hàng hóa, tập trung sản xuất “just-in-time”, tốc độ giao dịch cũng như độ tin cậy của dịch vụ sẽ là chìa khóa của thành công”.

Maersk Line đã bắt đầu giới thiệu nhiều dịch vụ trực tuyến tại thị trường VN từ năm 2002, với các dịch vụ như: đặt chỗ trực tuyến (e-booking), nộp chứng từ trực tuyến (e-documentation) và nhiều giao dịch trực tuyến khác. Trong đó, 85% khách hàng của Maersk Line đã và đang sử dụng dịch vụ đặt chỗ trực tuyến. Với dịch vụ này, khách hàng sẽ nhận được xác nhận đặt chỗ trong vòng chưa đến 10 phút, điều này sẽ giúp tiết kiệm thời gian và giảm thiểu công tác theo dõi như gọi điện thoại, hay gửi thư,… nhờ vậy mà năng suất làm việc sẽ được cải thiện.

Một thực tế đáng mừng là việc VN đang áp dụng hình thức khai báo hải quan trực tuyến đánh dấu một bước tiến quan trọng nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh và năng suất lao động. Tính cho đến tháng 3.2014, cả nước có 2.700 DN đăng ký tham gia hệ thống khai báo hải quan điện tử, đã đơn giản hóa quy trình thông quan giúp giảm chi phí cho các nhà XNK và tạo điều kiện cho hàng hóa thông thương. Việc tăng cường áp dụng các giải pháp về thương mại điện tử sẽ tăng cường hiệu quả làm việc, đồng thời tiết kiệm chi phí cho DN XNK và thu hút đầu tư.